نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سپیده زراعتی نیشابوری ¹
• محسن پوررضا بیلندی ²
• عباس خاشعی سیوکی ²
• علی شهیدی ²

¹ گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، ایران

² دانشیار، گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند

چکیده

منابع آب زیرزمینی پس از یخچال‌های قطبی، دومین منبع آب شیرین موجود در جهان به شمار می‌رود. بررسی تغییرات سطح آب زیرزمینی در برنامه‌ریزی و مدیریت پایدار منابع آب از اهمیت فراوانی برخوردار است. کاهش پیوسته‌ سطح آب زیرزمینی در بسیاری از مناطق دنیا مشاهده‌شده است. دشت نیشابور از لحاظ ذخیره منابع آب و حاصلخیزی اراضی، یکی از مهم‌ترین دشت-های خراسان و شرق کشور محسوب می‌شود. کاهش میزان تغذیه‌کننده‌ی بارش از یک‌سو و برداشت‌های مکرر از چاه‌های بهره-برداری از طرف دیگر سبب افت سطح آب‌ شده، به‌طوری‌که آبخوان نیشابور با افت سالانه 74 سانتی‌متر مواجه است. لذا هدف از پژوهش حاضر بررسی و معرفی کارایی مدل رگرسیون فازی امکانی جهت پیش‌بینی تراز آب زیرزمینی در مقیاس ماهانه می‌باشد. در این پژوهش پارامترهای مؤثر بر تراز آبخوان شامل بارندگی و تخلیه به‌صورت ماهانه تعیین شد. با استفاده از روش‌های زمین‌آماری نقشه‌های پهنه‌بندی ماهانه بارندگی و تخلیه به دست آمد. درنهایت با طراحی مدل رگرسیون فازی امکانی با 6 پارامتر ورودی، سعی در برآورد تراز سطح آب زیرزمینی شد. نتایج پژوهش نشان داد بهترین دقت در ماه خرداد با ضریب تبیین 93 درصد، میانگین مجذور خطای 05/6 و میانگین مطلق خطای 01/6 حاصل شد. همچنین نتایج نشان داد که علی‌رغم کاهش شدید باران در فصل تابستان، اعمال ورودی‌های با تأخیر یک تا دو ماهه نتایج مناسبی در پیش‌بینی سطح آب داشت. درنهایت می‌توان بیان کرد مدل رگرسیون فازی تهیه‌شده در این مطالعه، امکان برآورد تراز سطح آبخوان را با اعتبار مناسب فراهم می-کند.

کلیدواژه‌ها

• آب زیرزمینی
• تراز آبخوان
• رگرسیون فازی
• دشت نیشابور

عنوان مقاله [English]

Estimating The Groundwater Table Of Neyshabour Plain With Introducing Fuzzy Possibilistic Regression Model

نویسندگان [English]

• Sepide Zeraati Neyshabouri ¹
• mohsen pourreza bilondi ²
• Abbas Kashei-Siuki ²
• Ali Shahidi ²

¹ Department of Water science and Engineering, University of Birjand, Iran

² Associate Professor, Department of Water science and Engineering, University of Birjand, Iran

چکیده [English]

Groundwater resources are the second largest freshwater source in the world after polar glaciers. Due to the importance of this resource in arid and semiarid regions, investigating changes in groundwater levels has an important role in planning and sustainable water resources management. The steady decline in groundwater levels has been observed in many parts of the world. For optimal use of available water resources comprehensive planning is necessary to make informed and accurate understanding of this important component of water resources. Neyshabour plain is one of the most plains of Khorasan Razavi province, which has an important role in agricultural production. Due to the reduction of the Groundwater recharge factors and Unallowable discharges of the resources, annually 74 cm decline in groundwater table in Neyshabour plain were observed. Hence the objective current study was forecasting the monthy groundwater changes in Neyshabour aquifer using fuzzy regression model. For this propose, the parameters affecting aquifer level including monthly precipitation and discharge detected and fuzzy linear regression approach is employed for to estimate groundwater level of Neyshabour Aquifer. The results represent that the most accuracy predicts was in august with R2, RMSE and MAE of applied model was 0.93, 6.05 and 6.01 respectively. In conclusion the results obtained from this study, based on R2, MAE and RMSE measures, showed the efficiency of newly developed formulas based on fuzzy regression method in estimate the groundwater table with proper accuracy.

کلیدواژه‌ها [English]

• Groundwater
• Aquifer Table
• Fuzzy Regression
• Neyshabour Plain