با همکاری انجمن هیدرولیک ایران

نویسندگان

1 ۱- کارشناس ارشد مهندسی منابع آب ،دانشگاه بیرجند

2 استادیار گروه علوم و مهندسی آب ،دانشگاه بیرجند

3 دانشیار گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه بیرجند

4 کارشناسی ارشد هیدروژئولوژی، کارشناسی ارشد شرکت آب منطقه ای

چکیده

کاهش کیفیت آب­های زیرزمینی که  ناشی از برداشت های بی رویه از این  منبع است، باعث شده شناسایی مکان های مناسب به منظور استحصال آب زیرزمینی برای شرب امری مهم  تلقی شود. هدف از این پژوهش تعیین مکان های مناسب استحصال آب شرب در دشت رشتخوار با استفاده از تکنیک دلفی و تاپسیس است که در تکنیک دلفی طبق نظرات خبرگان، وزن زیرمعیارها و معیارها تعیین گردید و در لایه های رستری آنها ضرب شده تا نقشه نهایی حاصل شود. در تاپسیس با استفاده از ماتریس تصمیم گیری، وزن زیر معیارهای مورد مطالعه تعیین گردید، سپس به رتبه بندی زیر معیارهای منتخب پرداخته شد. معیارها شامل حذف آب، فیزیوگرافی حوضه، زمین شناسی، بررسی اقتصادی و اجتماعی و زیرمعیارها عبارتند از: کیفیت و کمیت آب، ضریب قابلیت انتقال، ضخامت آبرفت،  فاصله از جاده، فاصله از خطوط انتقال برق، فاصله از شهر و روستا، شیب حوضه و سازندهای زمین شناسی بودند. نتایج مقایسه انجام شده دو تکنیک، در درصد مساحت ها به­ دلیل این­که کای اسکوئر (χ2) محاسبه شده 97/5 و کوچیکتر از کای اسکوئر جدول است،تفاوت معناداری با هم نداشت.  با توجه به نقشه ی نهایی آبخوان دشت رشتخوار استعداد آبخوان در پنج کلاس کیفی خیلی خوب، خوب، متوسط، کم و نامناسب کلاسه بندی گردید. در تکنیک دلفی 07/37 درصد  مساحت منطقه مورد مطالعه خیلی خوب و خوب و در تکنیک تاپسیس 27/35 درصد این منطقه را که در قسمت غرب دشت واقع است را خوب و خیلی خوب و قسمت شرق آبخوان برای استحصال نامناسب تشخیص داده شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Presentiation of new TOPSSIS and Delphi (technicals decision making methods) in determination of siutable places for pumpage of drinking water (Case Study: Rastkhahvar Plain)

نویسندگان [English]

  • Parvin Aliakbari 1
  • Seyedreza hashemi 2
  • Abbas KhasheiSiuki 3
  • Fateme Shahabifard 4

1 MSC. Water resources engineering, University of Birjand

2 Assistant Professor of Scinces andWater Engineering Dept. of, University of Birjand

3 Associate Professor of Scinces andWater Engineering Dept. of, University of Birjand

4 HydrogeologyMSc, Regional Water Company

چکیده [English]

Decreases of the qulity of ground waters is due to wasteful harvest of this water resource, which needs to identify the suitable places for ground water extraction for drink pourposes. The aim of current research was to identify the suitable places for ground water extraction in Roshtkhar plain using the Delphi and Topsis methods. In Delphi method the weight of criterias and sub- criterias, and multiplied in their raster layers and therefore the final map was extracted. In Topsis method by using decision-making matrix, the sub inderces were specified and then by ranking the selected sub-criterias carried out. Criterias included water, catchment physiography, geology, economic and social criterion, and sub-criterias included the quality and quantity of water, transmission coefficient, alluvium thickness, distance from the road, distance from power transmission lines, distance from the city and villages, slope of basin and geological formations of the region. The result of comparison of two methods showed that there is no meaningful different in result in the present areas, because the calculated Chi-Square ( 12χ2"> ) was 97.5 which is lower than the Chi of table. So by taking attention to the final map of Roshtkhar plain aquifer, the aptitude of aquifer was classified in five classes included very good, good, average, weak and non-suitable. In Delphi method, the 37.07 percent of area was very good and good, and in Topsis method the 35.27 percent of area which placed in the west of plain were good and very good and in the weast of aquifer has non-suitable extraction situation. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ground water
  • Delphi Technique
  • Roshtkhar Plain
  • Geographical Information System (GIS)
Ahmadi ahangarkalaei, S. 1997. Design utilizing industry to measure and evaluate the level of Iranian handmade carpets, Master Thesis, Department of Industrial Engineering Amirkabir University of Technology, Tehran,.
Azar, A. Rajab Zadeh, A. 2002. Practical Application making, issue, Tehran University, 130-126.
Ahmadi, A. Behyar Dai, A. 1997. Delphi method to determine the priority strategic goals of organizations, Proceedings of the Fifth Conference on Industrial Engineering, University of Science and Technology, Tehran
Bbaran, S. Honarbakhsh, n,. 2008. Water situation in Iran and the world crisis. Journal of strategy, 16(48): 12-24.
Chan, F.T.S., and N.,Kumar. 2007. Global supplier development considering risk factors using fuzzy extended AHP-based approach. Omega, 35: 417-431.
Fathi, and. Ejarekar 2002. Demand for Excellence, Patterns and Techniques, Regional Planning and Development, Khosibin Publications, Tehran, pp. 19-17.
Hadar, M., and Hader, S. 1995. Delphi und    Kognitions Psychologie  :EinZugangzurheoretischenFundierung der Delphi-Methode, in: ZUMA-Nachrichten, vol. 37, No. 19.
Hwang,C. L., and K.,Yoon. 1981. Multiple attribute decision making: methods and applications.Springer, Berlin.
Keshavarz, A,.Khashei. A,.AndNajafi, M,.h,  2012 . Locating suitable for drinking water extraction using fuzzy hierarchical analysis Case study: (Birjand aquifer).Journal of Water and Wastewater. 3: 142-135.
Khodaee, k. Shahsavari, V. Etebari, b. 2006. Jovin aquifer vulnerability assessment using  DRASTIC and GODS. Iran Geological  Journal, 2( 4) 73-81.
Nakhaee, M,.Vadiatee, M,. 2012. Drinking water quality evaluation using Analytical Hierarchy Process (AHP) strongly Dargaz in GIS, Journal of Water Research. 11: 121-115.
Sedaghat, M,. 2012 Land and water, groundwater .The second edition, published by University PN.
Saberi, A,.Rngzn, k. Mahjuri, R,.Keshavarz, M 2011. assess the potential mapping of groundwater resources by integrating GIS into the Analytic Hierarchy Process AHP arc Taghdis Khuzestan province, Journal of Geology and Advanced Application. 6:20-11
Taherkhan, M,. 2007. Application of TOPSIS in determining priorities for agricultural industries in rural areas, Economic Research Journal, No. 6: 37-28.
Tsai, H.Y., Huang, B.H. & Wang, A.S. 2008. Combining ANP andTOPSIS concepts for evaluation the performance of property-liability insurance companies. Journal of Social Sciences, 4(1), 56-61