نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• امیر صابری نصر ¹
• مجید دشتی برمکی ²
• اکبر خدری ³

¹ گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

² دکتری گروه زمین‌شناسی کاربردی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه خوارزمی، تهران؛ کارشناس شرکت مهندسین مشاور فناوران طرح جامع، تهران، ایران.

³ شرکت آب منطقه ای استان کهگیلویه و بویراحمد، مدیر بهره برداری و نگهداری سد کوثر و شبکه

چکیده

شناسایی و بهره‌برداری از منابع آب زیرزمینی در سازندهای سخت به‌عنوان یکی از گزینه‌های اصلی تأمین آب برای مناطق مختلف، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. از این رو، این تحقیق با هدف پتانسیل‌یابی منابع آب زیرزمینی در سازندهای سخت شمال استان البرز و ارزیابی امکان‌سنجی بهره‌برداری از این منابع با توجه به ملاحظات اجتماعی و زیست‌محیطی انجام گرفته است. محدوده مطالعاتی مشتمل بر مساحت سازندهای سخت استان البرز با مساحتی برابر با 5/3011 کیلومتر مربع می‌باشد. در پژوهش پیش رو، ابتدا داده‌های مربوط به لایه‌های لیتولوژی، شیب، تراکم آبراهه، ارتفاع، تراکم گسل و بارش منطقه استخراج شدند. سپس با استفاده از روش تحلیل سلسله‌مراتبی فازی (AHP) و عملگر عطفی فازی (AND)، به این داده‌ها وزن‌دهی و مدل APLRFW برای شبیه‌سازی پتانسیل منابع آب زیرزمینی در منطقه طراحی گردید. نتایج نشان می‌دهند که بالاترین پتانسیل منابع آب زیرزمینی در نواحی میانی شمال استان، شامل مرز مشترک بخش‌های تهران-کرج و قسمت‌های شمالی قزوین با 21 درصد از مساحت کل منطقه، معادل 41/632 کیلومتر مربع، قرار دارد. در مقابل، بخش‌های جنوبی منطقه که آبدهی مناسب دارند، به دلیل وجود سازند قرمز بالایی که موجب کاهش کیفیت آب می‌شود، برای بهره‌برداری توصیه نمی‌شوند. جهت صحت‌سنجی مدل، از لایه‌های رستری چشمه‌ها و داده‌های ژئوفیزیکی استفاده شد که هم‌خوانی خوبی با مدل نهایی داشتند.

کلیدواژه‌ها

• استان البرز
• پتانسیل آب زیرزمینی
• مدل APLRFW
• سازند سخت
• فازی

موضوعات

• آبخوان وقنات

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Alborz province hardrocks using APLRFW model and fuzzy method to determine areas prone to exploitation of groundwater resources

نویسندگان [English]

• Amir Saberinasr ¹
• Majid Dashti Barkmaki ²
• Akbar Khedri ³

¹ Department of Geology, Faculty of Earth Sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran

² Ph.D., Department of Applied Geology, Faculty of Earth Sciences, Kharazmi University, Tehran; Expert of Fannavaran Tarh Jame Consulting Engineers, Tehran, Iran.

³ Regional Water Company،Director of Kowsar Dam and Irrigation Network, Kohgiluyeh and Boyerahmad province,, Gachsaran city

چکیده [English]

Identification and exploitation of groundwater resources in hard formations are critical as primary options for water supply in various regions. This study aims to assess the groundwater potential in hard formations in northern Alborz province and evaluate the feasibility of exploiting these resources, taking into account both social and environmental factors. The study area includes the hard formations of Alborz province, covering 3,011.5 square kilometers. Data related to lithology, slope, drainage density, elevation, fault density, and rainfall were initially extracted. These datasets were then weighted using the fuzzy analytic hierarchy process (AHP) and fuzzy inverse operator (AND). Subsequently, the APLRFW model was developed to simulate the groundwater potential in the region. The results indicate that the highest groundwater potential is found in the central areas of northern Alborz, particularly along the border region between Tehran and Karaj, as well as the northern parts of Qazvin. This area comprises 21% of the total study region, or 41.632 square kilometers. In contrast, the southern part of the region, despite having favorable water yield, is not recommended for exploitation due to the presence of the Upper Red Formation, which negatively impacts water quality. To validate the model, raster layers of spring locations and geophysical data were utilized, and the findings demonstrated a strong agreement with the model’s results.

کلیدواژه‌ها [English]

• Alborz province
• Groundwater Potential
• APLFRW model
• Hardrock Formation
• Fuzzy