نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد شاهدادی ¹
• سامان فرزین ²
• علی زارعی ³

¹ دانش اموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه بیرجند

² عضو هیات علمی گروه باستان شناسی دانشگاه بیرجند

³ دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه بیرجند

چکیده

یکی از نیازهای اساسی برای شکل گیری روستاها و شهرها، وجود یک منبع آب قابل دسترسی می باشد. نعمت وجود آب در مناطق کویری ایران، همواره مورد توجه همگان بوده به طوری که از زمان های گذشته تا زمان حال آب را مقدس می شماردند. منطقه کویری بیرجند نیز با تکیه بر قنات قصبه شکل گرفت و با گذشت زمان و تلاش اشخاص رو به گسترش نهاد. بافت تاریخی بیرجند و محله های وابسته به آن تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله حکومت، هم بستگی خانوادگی، طبقات اجتماعی و... شکل گرفت و از زمان گذشته هم چنان در حال پیشرفت می باشد و بخش بزرگی از این پیشرفت مدیون قنات قصبه بوده است. لذا در این پژوهش سعی در کشف نحوه کل گیری بافت تاریخی بر اساس تاثیر مسیر حرکت قنات قصبه کردیم. این پژوهش از نوع هدف در زمره تحقیقات بنیادی و از حیث ماهیت و روش در زمره تحقیقات تحلیلی-توصیفی به شمار می آید. پژوهش پیش رو با بهره گیری از روش مطالعات میدانی، کتابخانه ای، انجام مصاحبه و هم چنین برگزاری جلسه ی گفت و گوی تخصصی انجام گرفت. مطالعات و مشاهدات حاکی از این موضوع بود که بافت بیرجند از زمان شکل گیری تابع حرکت آب بوده و اساس شکل گیری آن بر اساس مسیر قنات قصبه بوده است.

کلیدواژه‌ها

• قنات قصبه
• بافت تاریخی
• شهر بیرجند
• آب

موضوعات

• آبخوان وقنات

عنوان مقاله [English]

Examining the impact of the central qanat (Qasabeh) of Birjand on the formation of the historical fabric of this city.

نویسندگان [English]

• Mohammad Shahdadi ¹
• saman farzin ²
• Ali Zarei ³

¹ M.A Archaeology, University of Birjand

² Assisatnt Professor at Archaeology in University of Birjand

³ Assosiate Professor at Archaeology, University of Birjand

چکیده [English]

One of the fundamental needs for the formation of villages and cities is the existence of an accessible water source. The blessing of water in the desert regions of Iran has always been a point of interest for everyone, to the extent that water has been considered sacred from ancient times to the present. The desert region of Birjand also developed based on the Qanat of Kasbeh and, over time, expanded through the efforts of individuals. The historical fabric of Birjand and its associated neighborhoods were shaped by various factors, including governance, familial ties, social classes, and so on, and it continues to progress from the past, with a significant part of this advancement being attributed to the Qanat of Qasbeh. Therefore, this research aims to uncover how the historical fabric was formed based on the influence of the flow path of the Qanat of Qasbeh. This study is categorized as fundamental research in terms of its objectives and as analytical-descriptive research in terms of its nature and method. The present research was conducted using field studies, library research, interviews, and holding specialized discussion sessions. Studies and observations indicated that the fabric of Birjand has been dependent on the flow of water since its formation, and its foundation has been based on the path of the Qanat of Qasbeh.

کلیدواژه‌ها [English]

• Qanat of Qasabeh
• historical texture
• city of Birjand
• water