نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• اکبر خدری ¹
• امیر صابری نصر ²

¹ کارشناس ارشد شرکت آب منطقهای استان کهگیلویه و بویراحمد، مدیر بهرهبرداری و نگهداری سد کوثر و شبکه، گچساران، ایران.

² استادیار، گروه زمینشناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

چکیده

در دهه‌های اخیر، استفاده از آب‌های زیرزمینی برای آبیاری، شرب و صنعت در کشورهای در حال توسعه نظیر ایران افزایش یافته است. این افزایش، به نوبه خود باعث بهبود امنیت غذایی و کاهش فقر در این مناطق می‌گردد؛ اما تراز سطح ایستابی را کاهش و توسعه پایدار را با نگرانی‌هایی مواجه می‌سازد. این نگرانی‌ها، به‌ویژه در مورد آبخوان آبرفتی دشت عجب‌شیر که در تأمین آب منطقه نقش بسزایی دارد، افزایش یافته است. با توجه به رشد جمعیت و نیاز حجم بیشتری از منابع آب زیرزمینی، مطالعه و ارزیابی کمیت و کیفیت آب مورد نیاز برای افق‌های پیش‌رو و کف‌شکنی چاه‌های تامین آب بسیار حائز اهمیت است. روش‌های متعددی به منظور تعیین عمق بهینه و حداکثر عمق کف‌شکنی وجود دارد. با این حال، این مطالعه به جای مطالعات و محاسبات نسبتاً پیچیده مدلسازی و بیلان، بر نوسانات تراز سطح آب زیرزمینی به عنوان نتیجه‌ای از آنها تاکید دارد. بدین‌منظور، پس از گردآوری داده‌های چاه‌های بهره‌برداری، نمونه‌برداری و اکتشافی، نقشه‌های هم عمق، هم تراز و تغییرات سطح آب زیرزمینی، سنگ کف در محیط GIS ترسیم گردیدند. سپس آبنمود معرف دشت جهت تعیین مقدار افت سطح آب زیرزمینی تهیه شد. رشد جمعیت و نیاز آبی برای افق 1420 تعیین شد. یافته‌های این پژوهش حاکی از این است که برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، پیامدهایی نظیر افت سطح آب زیرزمینی (معادل 6 متر)، کاهش کیفیت آب زیرزمینی و متعاقب آن فرونشست زمین را به دنبال خواهد داشت. حداقل تراز برای کف‌شکنی چاه‌ها در آبخوان عجب‌شیر بین 1250 متر تا 1290 متر متغیر است.

کلیدواژه‌ها

• دشت عجب‌شیر
• آبخوان
• نیاز آبی
• کیفیت
• کف‌شکنی چاه‌ها

موضوعات

• آبخوان وقنات

عنوان مقاله [English]

Investigating the ajabshir aquifer characteristics and estimation of maximum well deepening

نویسندگان [English]

• Akbar Khedri ¹
• Amir Saberinasr ²

¹ Senior, Regional Water Company، Director of Kowsar Dam and Irrigation Network, Kohgiluyeh and Boyerahmad province, Gachsaran, Iran.

² Assistant Professor, Geology Group, Faculty of Earth Sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran.

چکیده [English]

In recent decades, the use of groundwater for irrigation, drinking, and industry has increased in developing countries such as Iran. This increase, in turn, improves food security and reduces poverty in these areas. However, reducing the level of the water table and sustainable development are concerns. These concerns have increased, especially regarding the alluvial aquifer of the Ajabshir plain, which plays a significant role in providing water in the area. Considering the growth of the population and the water needed, it is very important to study the water quantity and quality for the future and the well deepening. There are several methods to determine the maximum depth of deepening. However, this study emphasizes the fluctuations of the groundwater level as a result of them instead of the relatively complex studies of modeling and water balance. For this purpose, after collecting the data, the maps of the groundwater isodepth, isolevel, fluctuations, and aquifer bedrock were drawn in the GIS software. Then, the unit hydrograph of the plain was prepared to determine the amount of groundwater level drop. Population growth and water demand were determined for the horizon of 1420. The findings of this research indicate that the overexploitation of groundwater resources will have consequences such as a drop in the groundwater level (equivalent to 6 m), a decrease in the quality of the groundwater, and subsequent land subsidence. The minimum level for well deepening in the Ajabshir aquifer varies between 1250 meters and 1290 meters.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ajabshir Plain
• Aquifer
• water demand
• quality
• well deepening