با همکاری انجمن هیدرولیک ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 علوم و مهندسی آب،دانشگاه بیرجند ،بیرجند،ایران

2 دانشیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند

چکیده

قنات یکی از مهمترین ابداعات ایرانیان، نمونه کاملی از سازگاری انسان با محیط پیرامونش و نشانه‌ای از پایداری شهرهای کویری محسوب می‌شود. اختراعی که باعث شده ‌است تا در حاشیه کویر زندگی و تمدن انسانی جریان داشته ‌باشد. این سامانه‌های پایدار طبیعی و سازگار با محیط‌زیست امروزه مورد توجه کشورهای پیشرفته دنیا قرار گرفته و از موضوعات جذاب علمی و آموزشی در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی می‌باشد. بر طبق اسناد و مدارک روش سنتی حفر قنات توسط مقنیان، بهترین و پاک‌ترین راهی است تا آب را از دل زمین به روی سطح راه یابد و در دسترس مداوم باشد. در پس هر واژه از واژگان محلی دنیایی از اطلاعات، باورها، سنت‌ها، دانش‌ها، فرهنگ‌ها و اسطوره‌ها و تاریخ یک قوم یا ملّت نهفته است و با مرگ این واژه یک حجم عظیمی از میراث ماندگار و ارزشمند فرهنگ و دانش‌بومی از بین می‌رود. مهم‌ترین هدف از این پژوهش جمع‌آوری اصطلاحات فنی–مدیریتی قنات‌های منطقه سرایان با محوریت دانش بومی و گویش محلی می‌باشد. این اصطلاحات به‌صورت جداگانه در دو بخش فنی و مدیریتی از طریق مصاحبه با خبرگان دانش و فن قنات و قنات‌داری و مقنیان جمع‌آوری گردیده‌است. از واژگان با گویش محلی سرایان می‌توان به حَلقُفنَه، چَعخویی، دَعشی، سنگعَجی، کِنک، کَلاک، کَلُخ اِشکه و ...اشاره نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Presentation and compilation of technical and managerial reforms in utilization of Qanat in Sarayan city

نویسندگان [English]

  • Fereshteh Bahrami 1
  • Abbas KhasheiSiuki 2

1 Water Science and Engineering, Birjand University, Birjand, Iran

2 Department of Sciences and Water Engineering, Faculty of Agriculture, University of Birjand،Iran

چکیده [English]

Qanat, one of the most important Iranian innovations, is a perfect example of human adaptation to its surroundings and a sign of the sustainability of Iranian desert cities. Qanat is a sign of Iranian genius and invention; an invention that has led to the descent of human life and civilization. These sustainable and environmentally sustainable systems are now considered by the world's advanced countries, and are attractive scientific and educational issues in universities and research centers. According to the documentation of the traditional method of digging the qanats by magnets, the best and cleanest way is to get water from the ground to the surface and be available continuously. Behind each word, the local vocabulary is a world of information, beliefs, traditions, knowledge, cultures and myths, and the history of a nation or nation, and by the death of this term, a huge amount of the lasting and valuable inheritance of culture and indigenous knowledge of Goes away The most important goal of this research is to collect the technical-management terms of the Qanats in the Sarayan area, with a focus on indigenous knowledge and local dialects. These terms are collected separately in technical and managerial departments by interviewing experts in Qanat, From the vocabulary with the local dialect of the city of Sarayan you can refer to the Kalak, Halghofnah, Chah khoie, Dashi, Sang‌agi, Kenek, Kalak and Kalokh eshkah.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Magnanian"
  • "Qanat architecture"
  • "Kariz"
  • "native architecture"
Ebyzadeh, E.,2010. An Attitude to Qanats, Focusing on Education and Restoration of Indigenous Technology, Iranian Culture and Architecture. Armanshahr.5, 1-22. [in Persian].
Ganeh kiya, G., 2016. An Attitude to the Recognition of the Qanat from the Viewpoint of Iranian Culture and Architecture Case Study of Moghan Qanat. The 2nd international congress on earth science & urban development. [in Persian].
Kalantari Khalilabad, H., Kazemi, S. M., Haydari, A.K.,2017. Indigenous Qanat Technologies and Its Role in Sustainable Architecture. Naqshejahan.2-7,11-20. [in Persian].
Keivanlou shahrestanaki, A.A., 2011. Traditional water supply and demand management in Qanat Bloodh Ferdows. International Conference on Traditional Knowledge for Water Resources Management.Yazd, Iran. [in Persian].
Maleki, A., Khorsandi Aghayei, A., 2005. Qanat in Iran The Case Study Of Tehran Qanats. Urban processing and planning company. 185 P. [in Persian].
Mehdipour, A., Mehdipour, S., Hajsedalikhani, N., 2005. International Conference on Qanat.
Piri ArdKni, N.,2011. The traditional water management system can be found in Ardakan. International Conference on Traditional Knowledge for Water Resources Management.Yazd, Iran. [in Persian].
Seifollahy Fakhr, S., Larimian, T., Moazzezie Mir tehran, A.M., 2013. Qanat: a lasting sign of time.  Architecture and Sustainable Urban Spaces Conference. Mashhad, Iran. [in Persian].
Stiros, S.,2006. Accurate measurement with primitive instruments:the "Paradox"in the qanat design. Journal of Archaeological Science 33, 1058-1064